Producenten en consumenten bouwen samen nieuwe voedselmethodes

Luister naar dit artikel

Initiatieven op basis van ‘korte ketens’ tussen boeren en consumenten winnen langzaam maar zeker terrein in Nederland, een land met een sterk geïndustrialiseerd voedselsysteem.

In hun zoektocht naar ecologisch, gezond en vers voedsel, zijn stedelijke consumenten op zoek om vernieuwende kanalen op te zetten die de lokale en biologische voedselproducenten ondersteunen.

Een toenemend aantal Nederlanders maken zich zorgen over de industriële voedselproductie. Ze zijn ongerust over de additieven die er voor moeten zorgen dat het voedsel langer ‘vers’ en houdbaar moet zijn. Ook het grote aantal verpakkingen baart hen zorgen als ook het voedseltransport en de verspilling bij de supermarkten.

Ze zijn op zoek naar echt vers en gezond voedsel dat een bijdrage kan leveren aan de lokale economie en de duurzaamheid van de lokale boerderijen.

‘Korte ketens’ waarin de stedelijke consumenten rechtstreeks in contact komen met de producenten, openen nieuwe perspectieven.

Consumenten krijgen betaalbare, verse en seizoensgebonden producten, meestal geproduceerd op een (agro) ecologische manier.

Deze illustratie toont hoe de macht geconcentreerd is bij enkele herverdelers:

Een alternatief

Directe verkoop zorgt voor een alternatief voor de boeren die worstelen om te overleven in het huidige dominante systeem.

De prijzen van diervoeders, zaden en kunstmest stijgen en tezelfdertijd drukken de grote tussenverdelers de prijzen die de boeren ontvangen.

Een race to the bottom!

Uiteindelijk ontvangen de producenten een klein deel van hetgeen de consument effectief betaald.

Dit dwingt deze producenten ook mee te draaien in het systeem van schaalvergroting en intensivering, voornamelijk met geleend geld van de banken.

Niet in staat om het hoofd boven water te houden zijn tussen 2000 en 2013 ongeveer één derde van de Nederlandse boeren, gestopt met landbouw!

Veel producenten zoeken alternatieven voor deze val.

Door schaalvergroting is een groot klantenbestand nodig om alle producten aan de man te kunnen brengen.

Klantenbestanden moeten ook onderhouden worden wat veel tijd vergt.

Als gevolg van dit alles ontstaan vele nieuwe initiatieven die de rechtstreekse verkoop tussen de boeren en de stadsconsumenten vergemakkelijken.
Zij vertegenwoordigen een nieuw model in een geglobaliseerde wereld.

Voedselcollectieven

Voedselcollectieven of groepen consumenten die voedsel rechtstreeks kopen aan de boeren zijn in opmars in heel Nederland.

Voedselkollektief.nl uit Amersfoort is een groepering van vrijwilligers die via het internet werkt.

Wekelijks voeren de deelnemende producenten hun groenten, fruit en zuivel die ze kunnen leveren in in de computer. In hetzelfde programma doen de consumenten ook hun bestellingen.

Vrijwilligers onder de consumenten halen vervolgens de producten af bij de producent om te leveren in een garage, een opslag of verzamelpunt in de stad waar de consument kan komen ophalen.

Het Kollektief dat in 2011 begon met 25 mensen telt er ondertussen meer dan 300.

De werking louter op vrijwilligers is niet steeds gemakkelijk daar er veel organisatie en coördinatie nodig is.

Het Kollektief hoopt genoeg middelen te kunnen vinden om te professionaliseren om huur van een winkelruimte en een weinig personeel te kunnen betalen.

Meer dan consumenten

Op de veld en beek boederij ( veldenbeek.nl) bij Wageningen, worden 35 koeien gehouden door de klanten van de boerderij. In een zogenaamde koe-share.

In de praktijk werken de boeren op de boerderij, maar ze zijn geen eigenaar van het vee.

Sinds de start in 1999 financierden honderden burgers de aankoop van het vee.

Momenteel kopen meer dan 1800 leden hun wekelijkse melk, yoghurt, vlees en groenten via een online bestelsysteem.

De bestelde goederen worden in grote gekoelde walk-in containers geplaatst in 5 nabijgelegen steden.

Elk lid heeft een sleutel tot de dichtstbijzijnde container. Het systeem is gebaseerd op vertrouwen en kwaliteit van de producten.

De leden vertrouwen de boeren om de overeengekomen kosten van hun bankrekening te nemen en de boeren vertrouwen de leden dat ze niet meer nemen dan overeengekomen.

De leden hebben ook een stem in beslissingen met betrekking tot productiemethoden en nieuwe ontwikkelingen.

Wat maakt Veld en Beek zo succesvol?

Mensen zijn op zoek naar lokale en transparante manier van voedselproductie en ze willen af en toe ook contact met de boer.

Alle 300 leden van het voedsel collectieve zijn zowel vrijwilligers als consumenten.

Het bouwen van voedselverdeelcentra

De afgelopen jaren zijn veel soortgelijke initiatieven ontstaan, het verstrekken van belangrijke bouwstenen voor de overgang naar een meer gelokaliseerd, duurzaam en veerkrachtig voedselsysteem in Nederland.

Echter, om echt in staat zijn om een verschil te maken en te zorgen voor een serieus alternatief voor het dominante voedselsysteem is opschaling en een betere coördinatie noodzakelijk.

Het gecentraliseerde en grootschalige karakter van het voedselsysteem maakt het onmogelijk voor kleinschalige producenten om algemeen verdeelsysteem in te voeren.

In reactie op deze uitdagingen worden verschillende korte keten initiatieven van de producenten en de stedelijke consumenten nu aangesloten op regionale schaal.

Zo vormen ze regionale, stedelijke voedsel verdeelcentra die, aan de ene kant, de vraag van de consumenten samenbrengen en aan de andere kant , gezamenlijke producten van lokale en ecologische producenten in de omliggende gebieden.

Een voorbeeld is Ons Eten in Amsterdam.

Dit alles zorgt voor veelbelovende vooruitzichten voor wat er mogelijk zal worden in de ontwikkeling van lokale professionele voedselsystemen in Nederland.

bron: agriculturesnetwork.org