Het Instituut voor Tropische Geneeskunde waarschuwt voor een superresistente variant van de bacterie verantwoordelijk voor buiktyfus. De stam werd in Congo aangetroffen en zou nagenoeg alle doelmatige therapieën omzeilen. Buiktyfus komt uitzonderlijk ook bij Belgische reizigers voor.

De Salmonella Typhi-bacterie veroorzaakt buiktyfus, een uiterst belangrijk gezondheidsrisico in arme landen. Jaarlijks treft de ziekte 10 miljoen mensen en 100.000 patiënten sterven eraan, vooral in armere landen. Ze gaat over vanuit menselijke ontlasting via inname van besmet voedsel of water.

Vlaamse en Congolese onderzoekers hebben nu een superresistente stam gevonden bij een jongetje in zuidwest-Congo. Ze zagen dat de stam een ongewone resistentie vertoonde tegen meerdere soorten belangrijke antibiotica, ook door een enzyme (ESBL) die de bacterie produceert. Dit laatste kan ook resistentie tegen het antibioticum ceftriaxon veroorzaken, wat door de Wereldgezondheidsorganisatie als een van de drie meest kritische antibioticaresistentiebedreigingen wordt beschouwd.

‘Bijzonder zorgwekkend’

‘De combinatie van weerstand tegen deze verschillende antibiotica sluit nagenoeg alle opties voor doelmatige behandeling van buiktyfus in Centraal-Afrika uit en dat is bijzonder zorgwekkend’, zegt diensthoofd Tropische Laboratoriumgeneeskunde Jan Jacobs (ITG). ‘Mocht deze stam zich verspreiden, dan kan dit dodelijke gevolgen hebben.’ Het ITG wijst er voorts op dat hun reiskliniek elk jaar ook vijf gevallen van buiktyfus bij Belgische reizigers tegenkomt.

De bezorgdheid over de stam komt er ook door de genetische opbouw, na vergelijking met 1.800 soorten uit de hele wereld. Dat de bacterie ESBL kan produceren, komt door een gen dat uit andere bacteriële soorten kan zijn overgenomen.

‘De stam werd wellicht resistent door overdracht van genetisch materiaal uit andere bacteriën, zoals Klebsiella. Dit verhoogt de onrust. Zulke overdracht kan overal en op elk moment plaatsvinden, vooral in omgevingen met hoge antibioticaresistentie’, zo zegt onderzoeker Sandra Van Puyvelde.